Op de dag van de Algemene Ledenvergadering werd, tijdens de openbare bijeenkomst over het thema Verzoening, de film ‘Beyond forgiving' vertoond.
De centrale vraag hierbij was: Hoe kun je na leed dat jou is aangedaan of na oorlogsgeweld misschien toch nog nader tot elkaar komen? 

Mattie van der Goot-Harkamp doet hier verslag over het verloop van de dag en deze film. 
Ook deelt zij het gedicht ‘Vele wegen kent het leven' met ons.

Artikel in Nieuw Wij van 15 mei 2021 van Mirjam Ateş-Snijdewind over 'Gelukszoekers': Waarom moslims en vluchtelingen als het kwaad worden voorgesteld

Lees en/of download het artikel als pdf of lees het op de website van Nieuw Wij.

In een brief van het bestuur en de Raad van Advies van Religies voor Vrede Nederland, wordt de Vice-Voorzitter van de Europese Commissie, de heer F. Timmermans verzocht het Minority Safepack Initiative opnieuw te agenderen binnen de Europese Commissie. Het doel is om in gebieden van Europa, waar de grenzen een of meerdere malen gewijzigd zijn, het bewoners mogelijk te maken toch hun eigen, oorspronkelijke taal te kunnen blijven spreken. Wij denken dat dat essentieel is voor mensen.
Lees hier de brief aan de Europese Commissie.

In deze video is in enkele minuten te zien wat het Minority Safepack Initiative behelst. 

Door Mirjam Ates-Snijdewind

Download dit artikel.

Download dit artikel als pdf.

INTERVIEW Mirjam Ateş-Snijdewind op Wereldcongres Religies voor Vrede
door Theo Brand 19 augustus 2019

 “Samen problemen aanpakken is beter dan theologisch debat”

 Het grootste mondiale multireligieuze netwerk – Religions for Peace – komt deze week bijeen in het Zuid-Duitse Lindau. Vanuit Nederland zijn vier mensen aanwezig onder wie Mirjam Ateş-Snijdewind, voorzitter van Religies voor Vrede Nederland. “Als mensen kunnen we vanuit een grote diversiteit samenwerken aan vrede, recht en duurzaamheid. De urgentie om samen problemen aan te pakken is zoveel belangrijker dan een theologisch debat door leken over religieuze verschillen.”

Enkele dagen voor het wereldcongres (20-23 augustus) spreek ik met Mirjam Ateş. Ze is druk aan het bellen en overleggen over diverse moties. Gelukkig heeft ze tussendoor tijd voor een gesprek. “Ik vind bijvoorbeeld dat we ons als wereldcongres steviger moeten uitspreken over het gevaar van kernwapens wereldwijd. Het gevoel van urgentie ontbreekt. De wereld kan een aantal keren vernietigd worden met het huidige kernwapenarsenaal. Er moet een aanscherping komen. Daarvoor ben ik nu aan lobbyen.”

Klimaat en oorlogsdreiging
Samen met religiewetenschapper Britt Bakker vormt zij het tweetal dat Nederland formeel vertegenwoordigt. “We zijn maar een kleine delegatie. Maar één van de internationaal co-presidenten, Martina Heinrichs, katholiek feministisch theoloog, komt ook uit Nederland. En de maatschappelijk actieve student Alaeddine Touhami komt met name voor de jongerenconferentie, voorafgaand aan de grote conferentie. Daarom zijn we met ons vieren.”

“We gaan samen met de trein heen en terug. Lindau is vanuit Nederland relatief dichtbij natuurlijk, maar je zou ook kunnen vliegen. Dat doen we heel bewust niet. Als de jonge klimaatactivist Gretha Thunberg zelfs met een boot naar Amerika gaat, dan kunnen wij echt niet achterblijven.”

"Oorlog brengt alleen winst voor de wapenproducenten. De mensen lijden verlies, aan beide kanten.”  Mirjam Ateş 

Het thema van deze editie van het wereldcongres, dat eens per zes à zeven jaar plaatsvindt, luidt ‘Caring for our Common Future’. “Dat geeft uitdrukking aan de grote zorg die onder velen leeft over de toekomst van de aarde en van allen die leven op deze planeet, de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen.”

“Naast klimaatverandering en de zorg voor de aarde, gaat het ook over hoe we als mensen met elkaar omgaan,” zegt Ateş. “Vijandbeelden worden gecreëerd zodat vroeg of laat, als de ander niet reageert naar de zin van de potentiële aanvaller, er aangevallen kan worden. De samenleving heeft er dan begrip voor en soldaten voelen een soort ‘heilig doel’. Want zij worden getraind om de tegenstander te haten ofwel om geen gevoel meer voor de ander te hebben. Ze leren hun gevoel uit te schakelen. Zo gaan machtige partijen met zwakkere partijen om. Maar oorlog brengt alleen winst voor de wapenproducenten. De mensen lijden verlies, aan beide kanten. En met kernwapens vernietig je alles, voor generaties. Daarom moeten kernwapens als eerste verboden en ontmanteld worden. Dat vraagt anders denken. Leven wij niet ten koste van anderen?”

“Het betekent dat als wij onszelf juist weer gevoeliger moeten maken. De ‘ander’ als mens willen zien die net als wij verlangt naar vrede en hoopt op een goede toekomst. Het wordt tijd dat we onze onderlinge afhankelijkheid onder ogen zien. Dan zullen we eerder geneigd zijn ook zorg te dragen voor die (onbekende) ander. Dat vraagt een verandering in ons denken, doorvragen naar waar we écht mee bezig zijn in bijvoorbeeld het Midden-Oosten, denk aan de valse argumenten bij de inval in Irak. Leiderschap dient moreel leiderschap te worden.”

Vietnamoorlog
Religions for Peace is de grootste en meest representatieve multireligieuze coalitie ter wereld en begon in 1970 als World Conference on Religion and Peace (WCRP). Het streven is een gemeenschappelijke actie voor vrede vanuit een multireligieuze consensus. Daarbij gaat het om concrete acties als conflictpreventie, verzoening, extreme armoede te verbannen en de aarde te beschermen.
In de jaren zestig van de twintigste eeuw ligt de oorsprong van de beweging. Ateş: “Religieuze leiders van verschillende godsdiensten in Zuidoost-Azië maakten zich grote zorgen over de Koude Oorlogssfeer in die jaren. Onder anderen boeddhisten in Japan, die nog dagelijks werden geconfronteerd met de afgrijselijke gevolgen van de kernbommen op Hiroshima en Nagasaki. Samen met anderen besloten zij een religieuze ontmoeting te organiseren om te bespreken hoe religies konden bijdragen aan meer vrede. Dat was tegen de achtergrond ook van de Vietnamoorlog. Het werd een wereldcongres met enkele honderden religieuze leiders in Kyoto, Japan, in oktober 1970.”

"Wat is het bijzonder dat je je aan elkaar kunt spiegelen en elkaar kunt inspireren en bemoedigen.”  Mirjam Ateş

“Door het enthousiasme van deelnemers bleef het niet bij één conferentie en zo ontstond de organisatie van Religions for Peace, die in de loop der jaren aanzienlijk is uitgebreid. Meer dan zes miljard mensen identificeren zich als leden van een religieuze gemeenschap. Religions for Peace wil een gemeenschappelijk optreden voor vrede bevorderen. In Nederland zie je dat steeds meer mensen zich niet religieus identificeren. Ook hen willen we nadrukkelijk bij ons werk betrekken. Het gaat tenslotte om de toekomst van alle mensen.”

Het netwerk bestaat uit een wereldraad van religieuze leiders uit alle regio’s van de wereld, zes interreligieuze regionale raden (per werelddeel) en negentig nationale raden. Tevens is er een Global Women of Faith Network en een Global Interfaith Youth Network.

In 1997 is Ateş bij de beweging betrokken geraakt. “Mijn man was, door zijn vrijwilligersactiviteiten voor Turken in Nederland, betrokken geraakt bij de oprichting van WCRP Nederland en zat in het bestuur. Toen hij steeds minder tijd hiervoor kreeg, heb ik voorgesteld dat ik zijn plaats zou innemen als bestuurslid. Zelf was ik al actief op soortgelijk vlak en zo heb ik hem opgevolgd en ben in 1998 secretaris geworden van wat nu Religies voor Vrede Nederland heet.”

Wordt dit uw eerste wereldcongres?
“Dit is mijn derde wereldcongres. In 1999 ging ik voor het eerst. Dat was in Amman, Jordanië. Ik zag mensen van allerlei religieuze statuur. Wat een gemêleerd en kleurrijk gezelschap! En van over de hele wereld proefde ik dezelfde zorg en hetzelfde verlangen naar vrede. En wat is het bijzonder dat je je aan elkaar kunt spiegelen en elkaar kunt inspireren en bemoedigen. De ‘best practices’ werden gedeeld.”

"Er is geen enkele opdracht of toespeling in de islam voor terreur.” Mirjam Ates

“In 2005 lukte het me niet om naar Kyoto te gaan waar toen het wereldcongres plaatsvond. Ik was te druk omdat ik werkzaam was als wethouder in mijn woonplaats Zoeterwoude. Maar het congres in 2012 in Wenen heb ik wel meegemaakt. Het meest indrukwekkende was echter een internationaal, interreligieus symposium van Religies voor Vrede in oktober 2001. Dat was in New York kort na de aanslag op de Twin Towers. Vooral vanuit de islam was behoefte om kenbaar te maken dat de aanslag niet te rijmen valt met het geloof. Religie werd gekaapt door de kapers. Er is geen enkele opdracht of toespeling in de islam voor terreur. In de Koran staat juist een verbod om burgers te doden. Het was een reactie in opdracht van mensen wiens geduld op was en die de bezetting van hun land, het leegroven ervan, zat waren. Maar beslist geen religieus geïnspireerde actie.”

“Ik denk dat nog steeds. Eind jaren zestig ontstond mijn interesse in het soefisme. Door mijn man ben ik me later meer gaan verdiepen in de islam en dat heeft me veel waardevolle inzichten gegeven. In de politiek wierp dat voor mij echt vruchten af. Die wezenlijke kant van de islam, over hoe je je betere kanten naar voren kunt halen – daar hoor je niets over in de media.”

Wat heeft Religies voor Vrede wereldwijd opgeleverd?
“Vanuit Religies voor Vrede zijn er regelmatig concrete initiatieven voor vrede en verzoening. Dat gold bijvoorbeeld na de genocide in Rwanda in 1994 en er was ook een grote inzet op verzoening in voormalig Joegoslavië. Het gaat allereerst om
bereidheid te kweken dat voormalig vijanden weer met elkaar in gesprek raken. De islam spoort dat aan en de Koran stelt zelfs: ‘Je zou wel eens goede vrienden kunnen worden.’ Ook andere religies en levensbeschouwingen staan dit voor. Muziek is vaak een prachtige ‘bemiddelaar’ om mee te beginnen.”

“We voelen echter ook onze beperking. Je kunt de politiek aanspreken, maar politici en regeringsleiders beslissen. Ik worstelde de afgelopen dagen toen ik de stukken kreeg toegestuurd. Hoe kunnen we het gevoel van urgentie vergroten, bijvoorbeeld bij de uitbanning van kernwapens? Je weet toch dat Nederland ook 22 kernwapens heeft klaarliggen? Dus ik zoek naar activiteiten die wij als Religie voor Vrede zouden kunnen oppakken. Wij zouden graag een commissie a la Brundtland en Palme in het leven laten roepen. Misschien kunnen we in landen zoals Nederland die kernwapens bezitten, gezamenlijk met alle organisaties tegen kernwapens, weer om aandacht hiervoor vragen. En de regering onder druk zetten.”
​
"De schrik slaat me om het hart wat er allemaal geroepen mag worden. Ook op de radio. En hoe weinig er kritische vragen worden gesteld.” Mirjam Ates

“Want ik zie het grote gevaar van kernwapens. De risico’s zijn enorm, maar de zorg in de samenleving is klein. Gelukkig is er wel aandacht voor het klimaat. Op dit moment worden contacten gelegd in Myanmar waar de Rohingya worden onderdrukt, dat zijn moslims. Er wordt erg veel afgegeven op de islam. Wat een onuitsprekelijke ellende wordt er gezegd over moslims en de islam zonder dat men analyseert of het wel klopt. Hier ligt een enorme taak voor ons. De schrik slaat me om het hart wat er allemaal geroepen mag worden. Ook op de radio. En hoe weinig er kritische vragen worden gesteld. Wat gaat er mis dat mensen dit denken?”
​
“En waar zijn de conflicten in het Midden-Oosten, Afrika en Zuidoost-Azië? Dat is vooral waar de westerse wereld bij betrokken is en met name de Verenigde Staten. Dat is vaak in landen waar ook wat te halen valt en waardevolle grondstoffen in de grond zitten. En toevallig zijn dit voor een groot deel islamitische landen. Waarom wordt dit niet geduid op de radio? De Syrische vluchtelingen… waarom komen die hier? Wie heeft dat land aangevallen? Het westen deelt daar wapens uit en heeft Syrië aangevallen. Kijk naar de geopolitieke redenen. Overal worden groepen mensen tegen elkaar opgezet. Verdeel en heers.”

“Vaak gaat het om landen waar eeuwenlang verschillende religies prima hebben samengewerkt. Nu ineens niet meer. Hoe komt dat? Als mensen in Nederland beter zouden worden voorgelicht en meer interesse tonen in wat er echt gaande is… dan denken en praten we heel anders. Ook over moslims. En dan zouden moslims zich ook anders voelen en gedragen.”

Hoe verhoudt Religies voor Vrede zich met het Vaticaan en de Wereldraad van Kerken?
“Er zijn veel goede contacten en er is ook samenwerking. Er is een goede vertegenwoordiging van protestante zijde. Ook zijn er rabbijnen op onze assemblees en pandits, sikh-leiders, boeddhisten evenals vertegenwoordigers van de katholieke en orthodoxe kerk, zoals bisschoppen. Daarmee heb ik nog niet eens alle religies genoemd die op assemblees aanwezig zijn.”

Biedt Religies voor Vrede ruimte aan mensen die diepgeworteld zijn in hun eigen traditie?
“We werken juist vanuit de erkenning dat we verschillend zijn. Mensen leven vanuit hun eigen geloofstraditie. Maar veel religieuze waarden delen we met elkaar. Zorg voor elkaar, eerlijkheid, recht doen, vergeving en hoop. We hebben gemeenschappelijke zorgen en verantwoordelijkheden. Iedereen is welkom, er is veel openheid. Als de vraag wordt gesteld wat mensen de belangrijkste waarden vinden binnen hun religie, dan gaat het bij iedereen om zaken als naastenliefde, zorg voor elkaar, eerlijkheid, minder hebzucht. Je ziet dat terug in alle religies. Hoe kun je een beter mensen worden?”

Een samenleving verandert voortdurend. Daar ontstaan fricties bij – en het is tijd om daar met nieuwe ogen naar te kijken.” Mirjam Ates

“Concrete punten aanpakken en vragen wat ieders levensbeschouwing of religie daarover zegt, werkt vaak beter dan interreligieuze dialoog. Kijk naar waar mensen concreet tegen aanlopen. Dat kan heel persoonlijk zijn, tot heel groot. Laat theologische gesprekken aan theologen, en laat ons vooral de zorg voor elkaar en de aarde centraal stellen of kwesties van oorlog en vrede. Een samenleving verandert voortdurend. Daar ontstaan fricties bij – en het is tijd om daar met nieuwe ogen naar te kijken. Met de conferentie kunnen we hopelijk toch wat stappen zetten.”

Wat kan Religies voor Vrede bieden aan Nederland?
“Het wereldcongres is een versterkend moment. Daar gaat wereldwijd een positieve kracht vanuit. We sterken elkaar met goede ervaringen. In Nederland hebben we positieve ervaringen met intergenerationele gesprekken. Zo was vorig jaar op een
bijeenkomst van ons de jongste 13 jaar en de oudste 93.”

“Jonge mensen hebben veel energie, hebben dromen over hoe het beter kan en zij voelen zich daarbij vrij, want ze hebben aan bezit nog niks te verliezen. Jongeren zeggen eigenlijk wat we allemaal hopen. Geen bommen gooien op Iran, zei een jong meisje onlangs op onze bijeenkomst. Omdat haar familie en vrienden daar leven. Zoiets komt dichtbij voor de toehoorders. Puurheid weer vorm helpen geven. Dat vind ik mooi van dit soort gesprekken. Ouderen spreken vanuit levenservaring, hun verdiepte kennis van religie en hun wijsheid en jongeren hangen aan hun lippen. En we voeren ook kringgesprekken. Niet discussiëren, wel vertellen wat je belangrijk vindt rond een thema. Bijvoorbeeld: hoop. Helpt religie jou hierbij? Wat is voor jou hoopgevend? Wat sterkt jou?”

2 reacties
Abdulwahid van Bommel 19 augustus 2019 9:50
Wat een sterk en goed verhaal! Het lijkt er op dat we steeds weer de energie en toewijding moeten opbrengen om de universele kant van religie te benadrukken en ons verlangen naar vrede – elkaar in de ogen ziend – steeds weer in liefde te verklaren. Anders stompen we af en worden de beelden van ruïnes waartussen kinderen spelen alleen nog maar een ansichtkaart die we elkaar toesturen. We zullen het wiel van deze verzen nog vaak moeten uitvinden: “…want we zijn standvastig geweest omdat we het kwade met het goede weren…” (28:54), en: “De vergelding van het kwade is het daaraan gelijke; maar wie vergeeft en zich betert, zal zijn verdienste bij Allah vinden…”. (42:40). Elke dag weer. Maar wat fijn te weten dat deze bijeenkomst plaatsvindt en probeer dit op andere plekken te publiceren.

Ron Gast 21 augustus 2019 12:16
Basis van elke religie is de liefde voor de naaste. Onderzoek wat mensen bindt !
Fijn dat Mirjam als navolgster die opdracht oppakt.

Download dit artikel als pdf.

Geplaatst door: Cees Veltman in Kijk- en luistertip, Mijn boek 15 januari 2020

“Mijn absoluut favoriete boek kan ik moeilijk kiezen, maar laat ik het boek van de historicus Rutger Bregman nemen: ‘De meeste mensen deugen’”, zegt Mirjam Ates- Snijdewind, voorzitter van Religies voor Vrede Nederland. De Nederlandse afdeling is onderdeel van Religions for Peace, die vrede wil bevorderen door interreligieuze contacten, samenwerking, eliminatie van kernwapens en vredeseducatie. Het hoofdkwartier bevindt zich in New York, dichtbij de Verenigde Naties.
Door Cees Veltman

“Bregman toont met feiten aan wat ik, ongetwijfeld met veel anderen, altijd wel ervaren heb: mensen zijn socialer dan we hebben geleerd en daardoor vaak denken. Hij beschrijft hoe mensen zelfs in de hoogste nood elkaar helpen, zoals bleek na de orkaan Katrina die in 2005 in Amerika ruim 1800 slachtoffers maakte. Van berichten over plunderingen, moord en verkrachting, bleek niets waar te zijn. Ook aan oorlogsfronten, leert de geschiedenis, zie je dat soldaten liever niet schieten dan wel. Soms durven ze niet op anderen te richten en vaak genoeg gebruiken ze hun geweer niet of ze proberen er onderuit te komen. Bijvoorbeeld door in plaats van te schieten zogenaamd hun geweer te laden. Op het moment dat een ‘vijandelijke soldaat’ een herkenbaar menselijk gebaar maakt – al is het maar een afgezakte broek ophalen – neemt de bereidheid hem neer te schieten meteen af. Dan denken soldaten al gauw: zo iemand kun je toch niet doodschieten?
Bregman laat aan de hand van uitgebreid onderzoek zien dat de titel van zijn boek klopt: de meeste mensen deugen. Hij geeft boeiende voorbeelden hoe onze democratie praktischer gemaakt kan worden met een veel grotere betrokkenheid van de burgers, bijvoorbeeld door middel van een burgerbegroting. Dat gaat ook corruptie tegen. Hij geeft aan hoe het anders kan in het onderwijs en in de zorgsector, met als voorbeeld de succesvolle stichting Buurtzorg. ‘Management is flauwekul, je moet mensen gewoon hun werk laten doen’, zegt oprichter Jos de Blok in het boek. En hoe het anders kan in gevangenissen – met Noorwegen als voorbeeld waar de recidive sterk wordt verminderd door een menselijke benadering van de gedetineerden.

Zuid-Afrikaanse tweeling
Bregman noemt de Zuid-Afrikaanse tweeling Constand en Abraham Viljoen die uit elkaar groeide nadat de een theologie ging studeren en de ander het leger in ging. Toen zij zover kwamen, samen naar Nelson Mandela te stappen, hebben zij een belangrijke bijdrage geleverd aan het voorkomen van een burgeroorlog toen het apartheidsregime viel. 
Veel wetenschappers hebben volgens Bregman door hun eigen negatieve blik of angsten een donker mensbeeld gecreëerd. Zoals de Britse wijsgeer Thomas Hobbes. Hij geloofde dat de mens van nature slecht is en gedreven wordt door angst. Angst voor de ander en angst voor de dood. We snakken naar veiligheid en hebben een aanhoudende en rusteloze begeerte naar macht en nog meer macht, die pas eindigt bij de dood. Het resultaat is een oorlog van allen tegen allen. Maar die anarchie kan getemd worden als we onze vrijheid opgeven en onze ziel en zaligheid in handen leggen van een enkele alleenheerser, aldus Hobbes.
De geschiedenis leert ons echter dat we sociale wezens zijn, met een bron van liefde in ons. Dat we alleen samen, met een open hart, een samenleving kunnen vormen, met zorg voor elkaar. Laat je niet gek maken door angst die ons aangepraat wordt. Ga de deur uit, geef een onbekende een glimlach, en je ziet dat in veel gevallen je glimlach beantwoord wordt. Nodig de ander uit tot een gesprek. Je ontdekt niet alleen die ander, maar je ontdekt ook wat je aan menselijkheid te bieden hebt. Dat maakt je sterk.

Ontmoeting
Juist in de ontmoeting ligt de kiem van herkenning dat de ander mens is, zoals jij. Verlangend naar leven, naar contact, naar vriendschap. Ontneem jezelf niet de kans van een ontmoeting die verrijkend kan zijn en die je verrast. Daar groei je van. Niets is zo mooi als een onverwacht aardig gesprek.
We leven echter in een tijd waarin ‘grote’ leiders vaak een verdeel-en-heersgedrag ten toon spreiden. ‘Wie niet met ons is, is tegen ons’. Dergelijke uitspraken creëren vijanddenken, zaaien haat. De ander is het probleem. Vroeger hoorde je, als kinderen elkaar uitscholden, wel eens zeggen: ‘Wat je zegt ben je zelf’. Ik moet daar vaak aan terugdenken. Want de ander is niet tegen jou – jij blijkt degene te zijn die tegen de ander is. Die de oorlog tegen die ander  begint.
Het is beter om het niet zover te laten komen. Zodra we geloven dat de meeste mensen deugen, aldus Bregman, verandert namelijk alles. We kunnen onze scholen en gevangenissen, onze rechtsstaat en democratie helemaal anders inrichten. En we kunnen zelf ook een ander leven gaan leiden. Daarom, adviseert Bregman, ga maar uit van goede bedoelingen van de mensen om je heen. Vaak blijkt dat dan terecht te zijn. We hebben een nieuw, positief mensbeeld nodig en Bregman reikt dat aan. Vertrouw in jezelf en wees minder sceptisch over jezelf – dan word je het vanzelf ook naar anderen. Heb hoge verwachtingen van anderen, moedig ze aan hun talenten te gebruiken. Zij zullen zich ook daarnaar gedragen. En dat geldt
ook voor jezelf.

Rijkdom in ons
Het boek had van mij nog wel wat dieper mogen gaan en spiritualiteit ook aandacht mogen geven. Er zit zoveel rijkdom in ons. Want hoe komen we over onze schaduwkanten heen? Wat helpt ons om een ander of onszelf echt te vergeven? Durven we ons in vertrouwen over te geven aan het leven, aan God? Wat beweegt ons ten diepste om onze liefde omhoog te halen, juist als het heel lastig is? Ik heb een kaart waarop staat: ‘Love me most when I deserve it least, that’s when I need it most.’
We kunnen ons liefdevolle hart veel meer laten spreken. Dat maakt het leven zoveel fijner en gemakkelijker. Zelf heb ik een keer, midden in de besneeuwde polders rond Zoeterwoude, een intense eenheidservaring gehad. Ik was één met het leven om me heen, het leven voor en na mij. Alles was in liefde met elkaar verbonden en het was goed. Ik werd gedragen door het leven. Zo’n ervaring wens ik iedereen toe.”
———————–
www.religiesvoorvrede.nl
Rutger Bregman, ’De meeste mensen deugen’, De Correspondent, 528 blz. € 25,-. E-book € 9,-.

De Coronacrisis veroorzaakt niet alleen veel menselijk leed en een kolossale economische schade, maar biedt ook de mogelijkheid de wereld te behoeden voor een nog veel grotere ramp: wereldwijde vernietiging als gevolg van een kernoorlog. De enorme financiële middelen, die vereist zijn om de extreme economische gevolgen van de Coronacrisis op te vangen, dwingen tot een heroverweging van de besteding van beperkte middelen. Dit opent een unieke mogelijkheid deze te onttrekken aan de wereldwijde astronomisch hoge militaire uitgaven. Deze middelen kunnen zinvoller besteed worden. Bovendien draagt dit bij aan een verhoging van de werkelijke veiligheid.

Heel duidelijk komt op ons af de noodzaak om ernst te maken met de onderlinge verbondenheid van mens, materie en natuur. In het bijzonder tegen de achtergrond van de extreme kwetsbaarheid van onze moderne wereld. Het inzicht in deze samenhang komt slechts aarzelend op gang. Toch is er een groeiend bewustzijn dat de Coronacrisis een wereldwijde aanpak en dus internationale samenwerking vereist. Zo heeft de vrees voor een ongekende menselijke ramp in de arme landen bij het rijke Westen de gedachte opgeroepen tot het verlenen van massale steun van ruim 120 miljard dollar. Niet alleen uit altruïstische overwegingen, maar ook uit weloverwogen eigenbelang. Dit inzicht, dat wij in één wereld leven en gezamenlijk het hoofd moeten bieden aan de grote uitdagingen, is van cruciaal belang. Niet alleen in de strijd tegen virussen, maar ook voor de wijze waarop we onze veiligheid denken te verwezenlijken. Juist op dit laatste punt zijn we echter volstrekt verkeerd bezig. 

Nog nooit in de geschiedenis is er zo’n massale voorbereiding op oorlog geweest als thans het geval is. De wereldwijde militaire uitgaven benaderen de 1800 miljard dollar[1]. Dat is bijna drie maal meer dan tijdens het dieptepunt van de Koude Oorlog. Voor de komende tien jaar wordt zelfs 1000 miljard dollar uitgetrokken voor de ontwikkeling van nieuwe kernwapens. Koortsachtig wordt hieraan gewerkt, evenals aan hypersonische raketten met meerdere kernkoppen en kleinere conventionele wapens met grote vernietigingskracht, militarisering van de ruimte en cyber warfare. De mensheid leeft onder de permanente dreiging van kernwapens die voorgeprogrammeerd zijn voor directe inzet, de zogenaamde hair trigger alert. Enkele keren zijn we op ’t nippertje aan een kernramp ontkomen. Menselijk en technologisch falen blijft allerminst uitgesloten. Te weinig wordt de absurditeit beseft van de enorme verspilling aan wapensystemen, die nimmer gebruikt kunnen worden zonder vernietiging van een groot deel van de mensheid. De Coronacrisis dwingt ons tot bezinning en internationale samenwerking! Dit geldt in nog sterkere mate in het nucleaire tijdperk, vandaar de noodzaak tot een nieuw denken over oorlog en vrede. Conflicten kunnen niet langer worden opgelost met militaire middelen. Veiligheid kan zelfs door het machtigste land in onze wereld niet langer verzekerd worden ten koste van de ander. Het klassieke afschrikkingsconcept is achterhaald. Niet alleen omdat het aantal kernwapenstaten thans is uitgebreid tot negen, maar ook vanwege de toegenomen instabiliteit als gevolg van de zo intensieve inspanningen in research & development van nieuwe wapens. Er is een radicale verandering in het denken nodig van wederzijds verzekerde afschrikking naar wederzijds verzekerde veiligheid, van ‘Mutually Assured Destruction’ (MAD) naar ‘Mutually Assured Security’ (MAS). 
 
De Coronacrisis, die zich thans voltrekt, raakt alle mensen op aarde en eist vele mensenlevens. Dat is verschrikkelijk. Een nucleaire ramp echter heeft kosmische afmetingen, die een onnoemelijk lijden veroorzaakt voor miljarden mensen. De wapenwedloop, die thans gaande is, moet daarom echt gestopt worden. Heel belangrijk is ook de conversie van het zo omvangrijke r&d complex. Laten wetenschappers, die nu hun talenten wijden aan ontwikkeling van nieuwe wapensystemen, zich voortaan richten op menswaardige activiteiten, die aan het lot van velen ten goede kunnen komen. De Coronacrisis opent de ogen voor het feit, dat we samen leven in één wereld: ‘one world or none’! Wereldwijd overleg over gemeenschappelijke veiligheid in het nucleaire tijdperk is nu vereist. De mens heeft de mogelijkheid de dreiging van het Coronavirus te overwinnen. Het komt nu aan op een massale bewustwording, dat de wereld alleen toekomst heeft op basis van gedeelde veiligheid. Dit is noodzakelijk om beweging te brengen in de versteende houding van politici. 
 
Edy Korthals Altes

[1] Zie gegevens van het SIPRI

​

By Edy Korthals 

Abstract
 
Our world is confronted with formidable challenges, even endangering the continuity of human existence. Most of these dangers are manmade, the outcome of a misplaced attitude towards man, matter and nature. This is rooted in a false paradigm based on the autonomy of man, ignoring Transcendence. There is an urgent need for a new paradigm along the lines of Albert Einstein’s vision that man is a part of the Whole. Urgently needed therefore, is a spiritual awakening, in a highly diversified world with many conflicting interests. A common platform for dialogue and cooperation could be founded on four keywords. This paper offers a perspective on a peaceful, just and sustainable world. It pays particular attention to two key areas: peace and security in the nuclear age, and an economic model that is, at a global scale, just and sustainable. Notwithstanding the great problems confronting us, it is carried by hope.
 
 
-------
Our Endangered World Needs a New Paradigm
 
Our world is under threat of major challenges. Some of these have natural causes; the most ominous are, however, manmade. The instruments created by science and technology risk to annihilate life on this planet: huge power rests in frail human hands!
 
The distorted view on economics has not only contributed to the wellbeing of many people, but also led to the progressive destruction of our natural habitat. Our culture is out of balance. The equilibrium between matter and spirit is lost. Of crucial importance for the survival of mankind is the development of a new paradigm. Narrow nationalism should give way to global cooperation. The Corona Crisis offers a unique opportunity to reflect upon the current policies towards collective disaster. 
 
This paper will focus on: 
         

• the key challenges to humanity
• a new paradigm – spiritual awakening
• the search for a common platform in a highly diversified world
• two key areas: peace and security in the nuclear age and a new economic model which is just and sustainable
• signs of hope

1. KEY CHALLENGES TO HUMANITY 

• Prevention of the annihilation of mankind. The current policies are a sure course for disaster. Our world is engaged in a massive preparation for war. 

 
Military expenditures have reached outrageous proportions (exceeding $1800 billion, i.e. more than double the top year spending during the cold war), whilst other major areas affecting human security are severely underfunded. Great concern is justified due to the resumption of the arms race. There are now more than 15.000 nuclear weapons. Steps are being taken to increase this number in the coming years. Do we realise that about 100 nuclear weapons are sufficient to put an end to human civilisation? We should increasingly be concerned about the effective management and control of the nuclear weapon systems. These are subject to misinformation, misjudgement, human and technical failure. Even more so given the envisaged delegation of human control of the deployment of nuclear weapons to artificial intelligent systems. This Doomsday Machine, together with new arms technologies, the lowering of the nuclear threshold, developments in cyber warfare and the weaponization of space, is preparing a sure road towards Armageddon. 

• To set course towards a world with a just and sustainable economy 
  
  This is of particular relevance in view of the close link between the actual untenable economic model and the ecological crisis.

• To stop the progressive destruction of the world’s natural habitat.

 
Current attempts to address immediate ecological issues are inadequate. Thus far we have failed to live up to global commitments. New ideas about a sustainable economic model are urgently needed, restoring the balance with nature. This includes addressing the issue of consumerism.

• To reverse growing inequalities. 

 
Inequalities are a major cause of conflicts, mass migration etc. Initiatives are needed which lead to:

• New development strategies for regions most affected (Africa, Middle East, Latin America)
• Improved transparency of the financial sector (transactions, just fiscal policies)

• To reduce the causes of massive migration

 
Special efforts to address the causes of massive migration, notably inequality and the destruction of natural habitatshould be made. 

• To control the immense force resulting from progress in science and technology

• Preventing developments that are harmful to humans
• Proper handling and use of artificial intelligence. 
• Genetic engineering
• Global data processing vs. human dignity and privacy
• Human beings should not be reduced to a bundle of algorithms

            

• To manage the corona crisis and future pandemics

 
The unparalleled series of asymmetric shocks these challenges impose can only be effectively addressed by concerted, coordinated multilateral action by and on behalf of all nations in the world community and our international agencies for global governance. Unfortunately narrow nationalism stands in the way of a constructive approach. This blindness for the state of affairs can only be overcome by a new paradigm.
 
Technology and pragmatism alone will not meet the above challenges. For an effective response more is needed, in particular, radical change in our attitude towards man, matter and nature is required. This demands a new vision on man as part of the Whole. In our present culture economics are the dominating force. The equilibrium between matter and spirit is lost. A widely spread spiritual renewal is needed. 

1. A NEW PARADIGM – SPIRITUAL AWAKENING 

 
We are living in an insane world, indeed! Looking at the way major challenges to humanity are handled, one cannot avoid the impression that our intellect is engaged in a process of self-destruction, instead of promoting human well-being. Could it be that our deepest motivation is fundamentally flawed? We have lost awareness of the direct relation to the basic ground of human existence. Man is not an autonomous human being, but part of the Whole. The new paradigm demands nothing less than a recapturing of the sense for the Transcendent. 
 
The essence of the new paradigm is eloquently expressed by Albert Einstein:
 
“A human being is a part of the Whole, called by us ‘Universe’, a part limited in time and space. He experiences himself, his thoughts and feelings as something separated from the rest, a kind of optical delusion of his consciousness. This delusion is a kind of prison for us, restricting us to our personal desires and to affection for a few persons nearest to us. Our task must be to free ourselves from this prison by widening our circle of compassion to embrace all living creatures and the whole of nature in its beauty.”
 
These words are of decisive significance in the actual confrontation with formidable challenges to our human existence. The guiding principle in life is indeed love for humankind and nature. When we grasp the full significance of these words it will help us to overcome the blatant individualism and narrow nationalism, opening our eyes for solidarity and peacefulness.
 
Spirituality: the Key to a Fundamental Change in Attitude
 
One of the hopeful developments in the past decades is the resurgence of spirituality in a materialistic world. This remarkable development occurs while the economic juggernaut rolls on with irresistible force, crushing everything obstructing its path. Yet new life is budding in an arid landscape. Spirituality is now – after many years of obscurity – one of the more popular words. Numerous initiatives are receiving a widespread response, both from religious and non-religious people. Apparently, a reaction is setting in against the present technocratic, materialistic culture, which tends to reduce human beings to grabbing zombies. This growing interest in spirituality reflects the rebellion of the soul against an ever more oppressive modern world. It is a passionate No to the reduction of life to crude materialism and sexism, a revulsion against the overwhelming trend to triviality and instant-fulfilment. Fortunately, not all people are numbed by the filth and rubbish daily poured out by a commercially driven entertainment industry. We are indeed living in a time of transition in which new thinking is engaged in a fierce struggle to replace inadequate – even highly dangerous – patterns of thought. 
 
This upsurge of interest in spirituality is not surprising for mainly two reasons. The first one is related to a deep concern about the staggering problems of modern society and the ineffectiveness of old recipes. Indeed, the present political scene does not inspire much confidence. Jockeying for position seems to be a more popular pastime than practising statecraft. Vision and moral courage are rare commodities among politicians who take pride to have freed themselves of any ideological or transcendental ballast. The notion that ‘something is fundamentally wrong’ is, however, spreading fast. The second reason has to do with a growing sense of dissatisfaction about life in general. With the evaporation of the awareness of the basic ground for our human existence disappeared also the sense of orientation. The compass needle lost its bearings. For many, life has become pointless. Boredom and lack of purpose prevail, even among those who have ample means of access to an abundance of consumer goods. In this uninspiring setting, more and more people are awakening from the deep slumber of ‘horizontalism’ (ignoring Transcendence). They have a hunch that there must be more in life, something of a higher power, which could open up a new perspective on a fuller, more humane life. Rich sources of inspiration can be found in religions and other sources of wisdom.
 
Spirituality – an invisible but real force 
Spirituality is an invisible but very potent force in real life. It cannot be grasped, as it lacks material substance. Still it gets a hold on people, transforming them by a new outlook on life. It is even capable of changing a society whenever a critical mass of people is reached. It is the crucial factor in meeting our key challenges. 

• Spirituality escapes any effort of quantification. It has no price and cannot be bought. Although invaluable, it is freely available to everyone with an open heart. For young and old, for sick and poor, for the healthy and wealthy.

• Spirituality is essential for establishing a creative relationship with the origin of our existence. Opening our hearts to the source of life will help us to discover our true identity.

• Spirituality addresses the whole person, not just one aspect of our personality. It provides an integrating magnetic force, capable of healing inner fragmentation, thus enabling us to live a meaningful life, free from the enslavement of materialism and hedonism.

• Spirituality provides also the sustaining force to those who are suffering or have to cope with endless frustrations in life and work. In opening up the access to an endless source of inspiration, we receive the courage to continue to act even when the case looks hopeless.

• Spirituality is not just another quality of the human person like intelligence, character or personal charm. It is the central force in life, determining our deepest motivation, a matter of the heart, centre of all decisions. From here the answer is given to the fundamental question: where do you stand with your possibilities, at this crucial moment in history? In essence, this is the basic question for every human being: where are you? Do we take our place in responsibility for the creation entrusted to us?

 
The essence of spirituality cannot be captured in words; it always looks for embodiment in acts. The emphasis is not so much on talking about the essence, but on trying to live it. The only language therefore that can be used is that of love. This is what mystics of all times have tried to convey. A beautiful expression of this experience is to be found in the Song of Songs, where human and divine love is united.
 
Whether humanity will follow the long line of extinct species depends first and foremost on our flexibility to change old models of thinking. Human decisions, not blind fate, steered us into the present quagmire. The key to our future rests in our hands. Whether this key will be used, depends on the rediscovery of the paramount importance of the spiritual force in life. This is certainly a tall order under present circumstances dominated by crude materialism. But it can be met, if much more attention is given to spiritual renewal than is presently the case. 
 
3.     A COMMON PLATFORM IN A HIGHLY DIVERSIFIED WORLD
 
Who would dispute that a spiritual renewal of our culture is long overdue? The contribution of science and technology to a substantial improvement and betterment of our quality of life is indisputable. The age of Enlightenment paved the road for ‘responsible man’, freed from abuse of power by church and monarchs. But has this ‘autonomous man’ not overestimated himself by closing his eyes to the greater Reality from which we are inseparable?
 
Would it not be possible, in a world with so many conflicting interests between states and such a colourful diversity of philosophies of life, to rally support for a shared creative vision that leads to a reorientation of our culture?
 
Can we find common ground to set course for a sustainable, more liveable society? I believe that we can, as the sources for this shared vision are indeed present in science, religion and other convictions in life. Let me make an attempt to identify the fundament for a common approach.
 
How can we find a common platform in a highly diversified world? The starting point is an experience of reality that we can all identify with, regardless of differences in belief. We all live in a world under threat, humanists, agnostics and believers alike. We must chart a new course together. The ingredients for that joint reflection are present in four key words that everyone can relate to.
 
Keywords

• Interconnectedness
• Vulnerability
• Urge to live
• Awe

 
The first two, Interconnectedness and Vulnerability are based on hard facts. The urge to live is vital for a human being. The fourth word, Awe, reflects a fundamental experience that is repressed in our culture, but potentially present in every human being.
 
It goes without saying that these keywords may be differently rooted in a humanist or agnostic than in a monotheist. The values these keywords inspire, however, are shared by all. Some of these are: responsibility, respect for life, peace, justice, solidarity, and moderation.
 
Interconnectedness.
Science in particular has deepened our understanding of the fundamental interconnectedness of all ecosystems. Many religions too have propagated this for centuries. This insight is crucial, both for the individual and for society as a whole. It can contribute to the replacement of the sterile egocentric culture of individualism by a culture of connectedness, based on relating and caring. The global Campaign of Compassion works towards this end. This inspires values like justice, solidarity and the pursuit of peace. In political terms, it means caring for the poor and weak in society, social and just taxation, a humane immigration policy, etc. This notion of interconnectedness is also of particular relevance in our globalizing world. Growing awareness of connectedness can promote the development of international agreements (e.g. for raw materials, for water) that take into account the legitimate interests of all countries, including the weaker partners. The increased interdependence among nations demands a progressive international dialogue and cooperation.
 
Vulnerability
Is it still necessary to elaborate on the vulnerability of our ecosystem after the impressive documentary Planet Earth? Do the facts outlined in the reports of United Nations’ experts and the Climate Change Conferences in Paris not speak loudly enough? We are headed for an environmental catastrophe within the next decades. The current environmental crisis is largely caused by the unsustainable pattern of production and consumption of about one fifth of the world population. Three fifths of the world is now following this globally untenable model of development at an accelerated pace. How could we close our eyes to the severity of the situation, given that the problem is further compounded by explosive population growth?
 
In order to repel ultimate global catastrophe, cooperation between science, religion and other views of life is required. Only then can the colossal forces that have been developed in recent decades be controlled. Science can contribute predominantly in the field of technology. Our view of life can inspire the necessary behavioural change. This partnership is also essential for a sustainable economy on a global scale, an economy that respects the boundaries dictated by nature.
 
Urge to live
The urge to live is inherent to all forms of life. For human beings this implies another aspect, namely the longing to live well, in a world where living is good. A world, in which peace and justice are not just empty words. A world, which provides future generations with the opportunity to enjoy the beauty and diversity of Mother Nature. The current deterioration of the necessary conditions for life thwarts the realization of this deepest desire. This has stirred the primordial instinct - the will to live. A force that manifests itself in the surge of creative initiatives to promote sustainability in business and other sectors, and also in numerous groups, movements and NGO’s. We are in this battle for the long haul, and the courage to persist despite adversity is crucial. That is why access to a fountain of hope is indispensable. Hope springs eternal!
 
The necessity of a more responsible way of relating to man, matter and nature is greater than ever, hence the urgency of a thorough reconsideration of the premises of our culture of greed. This is where religions, other philosophies, and science - each in their own way - share a joint responsibility. That applies equally to all who bear responsibility in politics, economy, business, the media, and culture. They are the ones who shape the process of change.
 
Many religions preach a resounding call to change our way of life, to leave this misguided path. Science provides indispensable analyses and suggestions for creative new directions. Politicians and managers are faced with the challenge of paving those ways! 
 
Awe.
A single word, that so aptly captures the sense of rapture we experience when faced with the wonder of that which transcends us, the miracle of life in the boundless Universe. It is a word that evokes a fundamental attitude of profound respect and reverence for the source of all being. For the religious man, it is rooted in his relation to God. The Holy Books bear witness to this living relationship. The Psalms beautifully sing its praise. But the non-believer too can identify with this fundamental principle. In the international Pugwash Movement, I have met many leading scientists who – being agnostic – were fulfilled with awe in their contemplation of the structure and interconnectedness of the micro- and macro cosmos. The advancing scientific understanding of the precision of the laws that enable life on earth adds to the sense of awe for the origin of all being. Indeed, progress in scientific discovery can lead to a greater sense of awe.
 
This fundamental principle also emerged during the installation of the major European telescope on the Spanish island of La Palma in 1985, in the presence of several European heads of state. A famous astronomer pointed out, that this telescope allows us to penetrate even further into the secrets of the Universe, “but that everything we do here is nothing more than reflecting on the great miracle that it exists". The sense of Awe is fuelled by wonder and contemplation of all being; by the primal force of nature, as well as her beauty and elegance. 
 
In our Western culture, the vision and feeling for what transcends us is often lacking. In ‘flatland’, the horizon remains limited; there is no depth dimension. This is where banality and greed thrive, while humanity and integrity languish. For many, this sense of Awe is an unknown experience. The Self, elevated on a pedestal, is mainly governed by the horizontal dimensions of counting and measuring. A hurried and hectic existence leaves little time for reflection on fundamental questions of life. Moreover – thanks to science – many commodities have become a given. When we come to understand a trifle of the process of life, we tend to believe that we therefore have a handle on it. That the principle of life in itself is a great miracle too often escapes attention. And precisely that insight might help us gain perspective on man’s place in the Ultimate Reality.
 
A Vision of Interdependence
 
Nobody can ignore these four key words, because they determine the human condition. Each of them in turn has the power to inspire change, but a cultural reorientation at this critical stage requires a clear vision of their interdependence. Only then, the indispensable synergy will be engaged. This vision of intimate interdependence is currently lacking. This is a serious shortcoming, because the very fusion of all four key words can shift the balance in favour of the change that is now underway. To clarify the above, I mention the mind-set of some leading environmental scientists who expect total salvation based on a pragmatic approach. But precisely this blind spot for the deeper spiritual underpinnings of the environmental crisis (the fourth key word) hinders the progress of sustainability.
 
On the other hand, there is a form of religiosity, which leads to resignation and passivity, rather than the required engagement. Single-minded fixation on the fourth key word – and the consequent attitude of awe – can sometimes lead to a failure to take a stance based on the factual Interconnectedness and Vulnerability.
 
Each of these four words is an important signpost. But the decisive impetus for cultural change comes from a clear view of the cohesion between these key words. Together they provide a basis for a joint reflection on the continued existence of humanity in a humane, sustainable society.
 
A Common Platform
 
The much-needed reorientation of our culture would benefit greatly from cooperation beyond perceived differences. The vision of the cohesion between the key words provides a starting point for people of different views of life to come together and set a new, common course.
 
Would that be possible for science and religion, too?
 
Certainly, the relationship between them has historically been tense. Especially when each exceeded the boundaries of their own competence by taking a stance on matters which belong in the domain of the other. Essentially there is no need for contradiction, because each has its own domain, with its own methodology and a different objective. Science focuses on analysis, the explanation of phenomena and the study of regularities. 
Religion and philosophy focus on giving meaning, and identifying a code of life that make a society liveable. They focus on insights that provide structure and cohesion to life, and promote personal development that combines freedom and responsibility.
 
In the important book - The Great Partnership - renowned British Chief Rabbi Jonathan Sacks provides a powerful argument for cooperation between science and religion. Both are aimed at promoting human well-being. And precisely that is what is now threatened by the irresponsible way of relating to man, matter, and nature. The disturbing perversion of the essence of religion by fanaticism, extremism, and violence does not need to deter us from collaborating with the vast majority of moderates. A radical minority might distort our perception of the essence of a religion, but can never strip off its original meaning. The famous Swiss theologian Hans Küng rightly distinguishes between true and false religiosity. His criterion is whether the well-being of man is served. In this context, the importance of dialogue within religious denominations is further emphasized. Like the cooperation between religions and other views of life, it deserves more attention from spiritual and political leaders.
 
The fundamental Interconnectedness and Vulnerability demand that we take effective action in the short term. It is imperative as it flows from the urge to live, hence the urgency of joint reflection of believers and nonbelievers, science and religion, the cultural sector, economy, and politics. Our collective survival under humane living conditions is at stake.
 
Religion without science is blind, but science without religion is lame  (Einstein)
Love - The Keystone
 
The preceding discussion avoided the use of the word ‘Love’. This is due to the widespread misconception that a 'soft power' is irrelevant in a formal discussion of cultural change. Mistakenly so, because Love is one of the most powerful forces known to man. It can bring the mighty to their knees, and move people to act in favour of a fellow human in need, even at the expense of personal sacrifice.
 
It is also Love that gives a powerful impetus to our awareness of the four key words. Certainly, reason forces us all to do so, but without love we end up in a cold, harsh society.
 
Love is universal, we are steeped in it in the womb and it is transmitted to future generations. Love is the keystone in the dome created by the four key words. It is the unifying force, and has left its mark on each of them.
 
It is the highest form of connectedness
the most sensitive and fragile
fulfils our deepest yearning
and deepens the sense of awe.
 
Love is central to many religions. The inner knowing that nothing - neither might nor powers, in life or death - can separate us from that love, is a constant source of inspiration, strength, independence and courage to persevere.
 
In our formalized society, a rediscovery of the rejuvenating power of love is essential. Not merely for the individual, but for all of us. It is about more than sustainability: ultimately, it is love that makes society liveable.
 
Discussing a Viable Route Together
 
For meeting the key challenges to humanity, and for a new inspiration of our culture: a realistic assessment of the critical situation, in which we find ourselves, is required. I will focus against the backdrop of the relationship between the four key words on two major questions: peace and security in the nuclear age and a just and sustainable economic model.
 
Finally: whether we will succeed to achieve the required fundamental cultural reorientation in time depends on whether a tipping point can be reached, where enough people are willing to promote it. Hence the importance of a well-founded view of life, which determines the way of relating to man, matter and nature. The decisive factor may be the answer to the ultimate question posed to each of us: What have I done in my lifetime, with my abilities, in this critical phase for humanity? Was this a ‘self-centred’ existence, focused on money and blind to the distress of the world? Or did I try - in a spirit of empathy - to promote a more peaceful, humane, and sustainable society?
 
To this question, Herman van Rompuy, the former president of the European Council, 
offers a profound and guiding answer in a Haiku of a few words: 
----
God, goodness and love
both received and given
give meaning to life
 4. A NEW APPROACH IN TWO KEY AREAS
 
We are living in a deeply divided world full of conflicts and diversity of opinions in life. Yet we share one paramount interest: to overcome the major challenges to humanity, ensuring the continuity of life on this planet. The road to a liveable world is full of obstacles. We need a series of steps. Two key areas are of particular importance: 

• To secure peace and security, preventing our total annihilation as a result of a major military conflict, 
• To stop the progressive degeneration of our natural habitat. 

 

1. Peace and security in a nuclear age
   
   

If there is one area in urgent need of new thinking and acting, it is in the field of Peace and Security. We are living in an absurd world, wasting huge, scarce resources on weaponry that can never be used without risking the lives of the greater part of humanity. At the same time, there is no real willingness to deal adequately with the major challenges we are faced with. Immense suffering could be prevented if only a small fraction of the enormous military expenditures would be made available for these other concerns. The bitter irony is, that the spectacular increase in military power did not bring us greater security, but a much greater human insecurity. 
 
We are actually living in the presence of a military arsenal with a destructive potential that could end the human venture at short notice. We are sleeping on a volcano, oblivious to its rumblings. The magnitude of this is widely underestimated.

The current ominous reality and developments are founded on an outdated security concept. In the 21st century governments still act on the basis of the old Roman adagio: if you want peace, prepare for war. This is sheer folly! Largely fuelled by the military-industrial-scientific complex. In the nuclear age we are forced to adapt our security concept to the new reality created by science and technology. We need therefore a fundamental reappraisal in our thinking about peace and security. The new paradigm should lead us to a new security concept: if you want peace, prepare activelyfor peace. 
 
This implies among others addressing major causes of conflict. Diplomacy and development of poor countries are more effective instruments for promoting peace and security than military force.   
 
From MAD to MAS 
 
In our present security policies the concept of Mutual Assured Destruction plays a pre-dominant role. This concept, however, has become obsolete, not simply because the original two competing superpowers have been replaced by a total of nine nuclear states, but also because of the destabilizing effect of the dynamic pursuit of Research and Development, including the development of new weapon systems. 
 
Human and technological failure of the present huge pre-programmed destructive capacity cannot be excluded. Among experts there is a growing concern in this respect. The immeasurable potential consequences of such failure are an additional argument against the credibility of nuclear deterrence as a security concept.
 
At present mutual fear and distrust largely drive military expenditures worldwide. We have to realize, however, that true security cannot be obtained at the expense of the other. This means: ‘I am secure, if you do not feel threatened by me’. 
 
International peace and security first and foremost requires that the major powers actively work together to overcome this so-called Security Dilemma. It refers to the fact that measures taken by one state to increase its own security prompt other states to reciprocate in kind, fuelling a vicious cycle of armaments that results in the overall deterioration of the security of all. But War is not destiny. There is in fact a way out of this Security Dilemma. It does necessitate a concerted effort on behalf of political leaders, especially of the major powers, to reduce international tensions. International peace and security, after all, does not come about in a vacuum. This can only be brought about by awareness on the part of these political leaders of the severe risks posed by a global armed conflagration to their own societies – before a 21st century version of the Cuban Missile Crisis spirals out of control. It fundamentally depends on their acknowledgement that cooperation instead of confrontation is the only way out of this dilemma. Awareness and acknowledgement should be followed by a series of confidence building measures which can then provide the foundation for a new architecture of arms control - and arms reduction regimes.
  
This leads to a radical departure from the prevailing concept of Mutual Assured Destruction (MAD). We need to move towards a concept of Mutual Assured Security (MAS), a Copernican turn in our thinking about security. 
 
 
The new paradigm brings us to the following recommendations:

• To convene an UN High level panel of leading personalities and experts on the key challenges to peace and security in the nuclear age. Guidance can be given by similar initiatives in the past, a.o. UN high-level panel on key challenges (2004), Report Brundtland Commission and the Palme Report on common security.
• Stop the resumption of the arms race, including the weaponization of space and preparations for cyber warfare.
• Opening negotiations on the reduction of weapons systems. 
• Dismantling the Doomsday Machine step by step under effective control mechanisms. To begin with the strategic weapons on hair trigger alert, the concept of first use and pre-emptive strike. 
• Set in motion a process of drastic reduction of the budget on military expenditures. 
• Re-allocate vast resources on Research and Development of new weapons systems to activities serving human development.
• At present the outlook for international cooperation in the field of peace and security looks grim. Of crucial importance therefore is to increase pressure on those holding responsible political positions. This demands a worldwide action aimed at increased public awareness about the imminent threat to human existence.

 
 
B. A global economic order, which is just and sustainable
 
Our world is in the firm grip of economics. The dominance of economics is one of the striking features in modern society. Practically no sector is immune for its onslaught. Basic humanitarian values, like respect for life, justice, solidarity, moderation and decency are under great pressure in a society in the grip of money, profits, competition and extreme efficiency. This imbalance between the spiritual and material aspects seriously impairs the quality of life, making it more and more difficult to achieve real fulfilment. The present economic model is neither just nor sustainable at a global level. The social situation in most modern states gives rise to serious concern because of the widening gap between rich and poor, not only within nations, but also between countries. As the famous Oxford scholar professor Kate Raworth has put it in her news-breaking economic paper ‘Doughnut Economic’: “Humanities’ pressure on Earth’s life–giving system is in dangerous overshoot… The global economy stands face to face with the carrying capacity of the Earth.”
 
The driving forces behind the economic mechanism 
The orchestrated movement behind the dance around the golden calf looks solid; its tempo won’t be easily changed because it is guided by three closely interrelated myths: 

• Unlimited material needs of human beings, leading to worldwide consumerism with its large-scale harmful consequences. Big efforts are made to ensure an ever-rising consumer demand. People are constantly indoctrinated through television and other media with vain promises of a better life, whenever a particular product is bought.
• Necessity of permanent growth. The growth ideology is linked to the so-called ‘endless needs’.
• Idolatry of a free market without any restrictions.

 
These stubborn myths are the poisoning fruits of a misconception about economics, it ignores: 
 
·      Man is not a voracious animal with insatiable needs. As a responsible human being he is in a position to moderate his longing for ever-more goods and services. 

• Endless growth is impossible given the limited carrying capacity of the Earth.

 
Permanent material growth is considered indispensable for employment and prosperity. They also assume that only growth could provide the financial means for environmental and social policies. 

Indeed, economic growth for the Low-Income and Middle-Income countries is an essential condition for the improvement of the living conditions of millions of people. But the same cannot be said for the rich countries. Here a different type of non-material growth should be envisaged. It is about time that the prosperous countries should free themselves from the obsession that one has to go all-out for getting more and more in order to achieve fulfilment. Real fulfilment in life does not depend on material factors but on our inner disposition, our own spirituality! 
 
·      The idolatry of an absolute free market without any regulations. This has put us back into the law of the jungle: the winner takes all, symbolized by multinationals! There is no such thing as a ‘mechanical equilibrium’; economics is dynamics and require stewardship.
 
The new paradigm should free us from the dominance of economics. Quality in life is more important than quantity. 
 
Between the three myths analysed above, there exists a common link: hubris. This denial of Transcendence, this so-called ‘liberation of man’ has led to a narrowing down of human possibilities, instead of a better development of his faculties. The ‘death of God’ left an empty space that was soon occupied by newly self-created gods such as: unlimited material needs, permanent growth and idolatry of the market.  
 
The strong belief, founded in the conditions of the nineteenth century, that economic growth is a necessity to end human deprivation, has become self-destructive, particularly in the High-Income countries.
 
Clearing the way toward a just and sustainable economic order demands a new look at economics. This new perspective can be opened, when we see economics as an instrument to serve the common good, instead of a goal in itself. This will be, however, hard to achieve without a spiritual renewal. Decisive, therefore, will be the rediscovery of our responsibility towards the source of our existence and fellow man, and a full consciousness of the planetary boundaries. From here will sprout a new relation to man, material goods and nature, thus to economics!
 
Economics – a goal in itself or an instrument to serve mankind? 
The new paradigm should provide valuable guidance for a new approach to economics. It should be clear that the economy is only part of a larger reality and not an autonomous entity ruled by absolute laws. It requires wise stewardship. There can be no doubt about the impressive contribution of economics to the phenomenal improvement in living conditions, during past centuries. However, man has been overshooting the mark: our economic models and our consumption pattern stand face to face with the carrying capacity of Earth. Economics are degraded to a set of rules and concepts on ‘gains’, ‘rate of return’ and  ‘maximizing profits’, instead of being a means serving the wellbeing of humanity. 
 
The question about the purpose of economics is therefore of great relevance. There is a real need to develop a clear view on the essence of economics. This could be defined as follows: 
 
The purpose of economics is the responsible use of the limited means at man’s disposal in order to promote the common and individual well being of present and future generations. Production, distribution and consumption of goods must be oriented towards a just and sustainable society in which the planetary boundaries are strictly respected.
 
Indeed, the essence of economics is to serve man and society in such a way that all people can lead a decent existence, within the limits imposed by the natural environment. 
 
The above given definition holds consequences, which will not be easily accepted in a post-enlightenment society, in the grip of materialism and hedonism; and certainly not, in a spiritual climate in which basic values like solidarity, compassion and respect for life are undermined. Economic theory and practice are nowadays built on a very narrow basis, leaving little room for the basic teachings of religion. It is precisely this loss of vision on man’s place in Ultimate Reality which is at the root of the unjust and unsustainable economic model: man’s (political and social) addiction to and lock in in wealth accumulation and never-ending consumption.   
 
The forces resisting any change in the present situation are formidable. This makes it difficult to realize the urgently needed transformation in production, distribution and consumption patterns. Commercial interests, as well as a large number of citizens, will resist any attempt to initiate a more sober life style. Material sacrifices are not popular in a secularized society, which gives priority to eager acquisition and immediate satisfaction of desires. These reservations, however, should not withhold us from advocating some fundamental changes in human behaviour and in the present economic order.

• Rebalancing the role of the market, the State and Society, with the emphasis on the State and Society, aimed at investing in the sources of wealth: natural, human, social, cultural, and clean energy, with the help of transformational public investments;
• Design circular, regenerative and distributive economies by redistributing wealth, i.e. land, enterprise, technology, knowledge etc., with participation of all humans;
• Get away from the dominant economic concepts ‘gain’, ‘rate of return’ and ‘efficiency of the market’: use money as a means of exchange for regenerative investments fully respecting the planetary boundaries, instead of consumption, hereby replacing ‘gain’ by ‘maintaining value’;
• Human behaviour: get away from the self-interested and dominant-over-nature man to the social, interdependent and dependent-upon-the-living-world man.

 
A new paradigm should lead to:

• Re-framing our inner motivation, giving more emphasis to serving the common good and sharing, instead of amassing private wealth.
• A more sober and responsible lifestyle, putting an end to consumerism. Quality in life is more important than quantity in goods. This will reduce the ecological footprint of the prosperous states. 
• A more sustainable world order, safeguarding the natural habitat. 
• Full transparency and strong regulations of financial and capital markets. 
• A decrease of the gap between rich and poor: eliminating exclusion and poverty. Global regulation (moderation) of top salaries and relates payments, equitable tax systems, eliminating and preventing tax evasion and tax havens.
• Globalisation fully respecting the 2015 UN Sustainable Development Goals and the whole of the planetary boundaries. 
• A fully democratic and transparent management of international institutions such as the World Bank and the International Monetary Fund, which should abandon their ‘ in defense of growth paradigm’. 

 
Together we can overcome the present obstacles and take the necessary steps for a new world order. The current Corona crisis offers a unique opportunity for the emergence of a new, sustainability-oriented economy. This requires innovative policy, not a return to the past.
 

1. WHY DO WE HAVE HOPE

 
The present situation looks grim, but we should never lose hope. The Corona crisis is mobilising creative energy and a great upsurge of true human solidarity. Signs of hope are:

• Growing awareness that we are living in a spent culture in urgent need of new inspiration.
• Numerous initiatives pointing towards spiritual renewal and responsible management aiming at the common good.
• The impressive commitment of many aimed to a peaceful, just and sustainable world. 
• The irresistible urge to live life in its fullness and to pass this on to future generations: Love of Life.

 
 
About the Author
 
Edy Korthals Altes (1924) is a former Dutch diplomat, with a degree in economics, who served as Deputy Permanent Representative at the EEC in Brussels, and as Ambassador in Warsaw, and finally in Madrid. He resigned in 1986, in connection with his public stance on the arms race. Since then, he has been an outspoken proponent of global peace and security, inter-religious cooperation, and spiritual renewal as Vice Chairman of the Dutch chapter of the Pugwash Movement (1987-’95), Chairman of the Section International Affairs of the Netherlands Council of Churches (1990-’96), Co-president EECOD (European Ecumenical Commission on Development, 1991-’93), Member EKD Advisory Commission for Development Affairs  (1992-’97, Germany) and President of the World Conference of Religions for Peace (1994-’99, Honorary president 1999-2004). He is currently a Fellow of the World Academy of Art and Science.
This paper contains elements from previous publications by the author.
 
Relevant Publications by the Author, a.o.:
Heart and Soul for Europe: An Essay on Spiritual Renewal. Van Gorcum Ltd, Assen (1999).
Spiritual Awakening: The Hidden Key to Peace and Security, Just and Sustainable Economics, A Responsible European Union. Peeters Publishers, Leuven (2008). 
Quo Vadis? Cultural Reorientation – Our Shared Journey, WAAS, Eruditio Issue 4, March – April 2014
 
 
Acknowledgement
Here I would like to express my heartfelt thanks to all those who have enabled me to prepare this paper. In particular to Mr. Theo Korthals Altes who has been an excellent sparring partner during the whole process of writing. Dr. PhD. Tim Sweijs, Director of Research at The Hague Centre for Strategic Studies, for his valuable suggestions on peace and security. Drs. Edmond Wellenstein, Former Ambassador and Permanent Representative to the OECD,  for his substantial input on a new economic model.

 Er is een dringende noodzaak om ons stevig in te zetten tegen, en voor een aantal zaken. Het regenwoud staat al weken in brand in o.a. Brazilië, nucleaire wapens zijn nog steeds in omloop, miljoenen mensen zijn ontheemd, en oorlogen zijn aan de orde van de dag. Wat
kunnen mensen hier aan doen? Individueel misschien niet heel veel, maar gezamenlijk kunnen we onszelf inzetten om een verschil te maken. Dat is wat Religions for Peace International probeert te doen op een wereldwijde schaal. 125 landen waren dit jaar vertegenwoordigd op de tiende internationale bijeenkomst van Religions for Peace in Lindau, Duitsland. Hier mocht ik als vertegenwoordiger Religies voor Vrede Nederland bij aanwezig zijn. Dit deed ik samen met de voorzitter van RvV, Mirjam Ates, Alaeddine Touhami en Martina Heinrichs. In dit artikel wil ik een aantal ervaringen en actiepunten met jullie delen. Het delen van good practices

Tijdens de conferentie hebben we de kans gehad om met andere culturen, religies, gemeenschappen en initiatieven kennis te maken. Zo leerde ik vanuit Noorwegen, dat zij een prachtig boekje hebben ontwikkeld met daarin alle Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s),
met daarbij passende religieuze teksten en gebeden. Vanuit Australië leerde ik over een praktische online tool waarbij de culturele en religieuze diversiteit binnen bedrijven kan worden gemeten. Ik ontmoette mensen uit Washington, VS die bezig zijn met conflict resolutie door het trainen van religieuze leiders van over de hele wereld. En, niet te vergeten, van Inheemse bewoners van Brazilië leerde ik over het “Interfaith Rainforest Initiative”, IRI, dat zich inzet om de bewoners van Braziliaanse regenwouden in hun kracht te zetten om hun woonplaats en de longen van onze aarde, te beschermen. Daarnaast ontmoette ik vrouwen uit Bosnië, Nigeria, Kenia en Irak. Al deze vrouwen hebben
conflict en geweld overleefd en zijn bereid om hun ervaringen te delen met anderen. Zo deelde een Irakese vrouw met honderden mensen hoe ze destijds als Sjiitische oppositie voerde tegen het beleid van (Soennitische) Saddam Hoessein, hoe ze is gemarteld en hoe ze
10 jaar van haar leven in een gevangenis heeft moeten doorbrengen voor haar actievoering. Medestanders van haar werden vermoord. Toch vond ze de kracht, na een leven opgebouwd te hebben in Canada, om terug te keren en zich actief in de Iraakse politiek te begeven en er
te strijden voor gelijkheid en veiligheid. Deze moedige vrouw staat hierdoor op als voorbeeld voor andere Women of Faith, zoals onze vrouwenorganisatie, die onderdeel uitmaakt van Religions for Peace, heet.

Wat is het probleem?
Als al deze invloedrijke religieuze leiders, vernieuwende organisaties en sterke vrouwen zo hard werken aan een betere toekomst voor zichzelf en voor anderen, waarom lijkt het dan alsof uitdagingen zich blijven opstapelen? Hierachter ligt een concrete vraag; wat zijn problemen waar wij als Religions for Peace iets aan kunnen doen? Tijdens de assemblee hebben we hier uitgebreid over gesproken. Hieronder beschrijf ik drie punten die we binnen
Religies voor Vrede Nederland mee kunnen nemen als food for thought vanuit Lindau.
Vrouwen aan tafel graag
Vrouwen moeten zelf het heft in handen nemen wanneer het gaat over de interpretatie van
onze religieuze teksten. Te lang hebben vrouwen geleefd naar de uitsluitend patriarchale
interpretaties.
En te lang hebben vrouwen geleden onder onrechtvaardig geweld dat onterecht werd
gelegitimeerd met religieuze argumenten.
Alle vrouwen die ik sprak in Lindau waren het hierover eens: zolang vrouwen, en met name
ook mannen, geen of onvoldoende kennis bezitten over de rechten van vrouwen vanuit
verschillende tradities, ziet de toekomst er grauw uit. Er zal expertise moeten worden
gedeeld met vrouwen van over de hele wereld over hoe zij zichzelf kunnen onderwijzen om
teksten te kunnen interpreteren. Er zullen leiderschapsontwikkelingsprogramma’s moeten
worden gestart om vrouwen een stem in hun gemeenschappen te geven. En er zullen
mannen moeten opstaan, die ruimte maken voor capabele vrouwen om hun rechtmatige
plaats aan de tafel in te nemen. Aan de tafels waar besluiten worden genomen bij religies, in
de politiek, in het bedrijfsleven, overal. Op een ‘bredere’ manier dan vrouwen van nu te vaak
doen. Namelijk vanuit verantwoordelijkheid voor allen en de planeet.

2. Dienend leiderschap gevraagd
Mijn moeder leerde mij, als je iemands karakter wilt leren kennen, geef hem of haar dan
macht. In Lindau hebben we uitgebreid gesproken over onze verantwoordelijkheid voor de
leiders die ons vertegenwoordigen. Te vaak blijkt dat zodra kansrijke toekomstige
beleidsmakers, bestuurders of religieus leiders in de dop met eerzame idealen hun
machtspositie bereiken, de idealen de deur uitgaan. We moeten waakzaam zijn op leiders -
religieus en niet-religieus- die ons vertegenwoordigen; wat hebben zij ons beloofd en wat
doen zij daadwerkelijk op dit moment? Macht mag niet leiden tot zelfzuchtige impulsiviteit,
maar zou een combinatie moeten zijn van verantwoordelijkheid en dienstbaarheid. Vanuit
verschillende landen kwamen we tijdens de assemblee tot de conclusie dat deze
verantwoordelijkheid tot monitoren niet alleen politieke of bedrijfsmatige structuren betreft, maar ook in Religions for Peace International zelf moeten we alert blijven, en mogelijk het concept serving leadership, ofwel dienend leiderschap (her)introduceren.

3. Vele handen maken licht werk

Het derde en laatste punt is een concreet en intern punt dat te maken heeft met onze leden van Religions for Peace International. Ook al zijn we verenigd onder Religions for Peace International, ik vraag mij toch ten zeerste af in hoeverre wij daadwerkelijk een netwerk zijn. Wie kan ik bellen wanneer ik werk aan conflict resolutie in Korea? Wie heeft mijn expertise nodig op het gebied van verzoening? En voor wie kunnen wij als Religies voor Vrede Nederland vanuit onze bevoorrechte, westerse, oorlogvrije context een verschil maken? Het is essentieel dat we ons binnen en rond Religions for Peace daadwerkelijk met elkaar verbinden. We moeten inzichtelijk maken welke materialen, kennis, expertise, vaardigheden, financiële middelen, leiders of manschappen, op welke plaats binnen het Religions for Peace netwerk van pas kunnen komen. Samen staan we sterk, maar eens in de vijf jaar samenkomen is niet voldoende om effectief te kunnen handelen. Op wat voor manier zouden we ons kunnen organiseren om beter gebruik te maken van de kracht van dit internationale netwerk? Mochten we binnen Religies voor Vrede Nederland hier onze gedachten op los kunnen laten, dan juich ik dat initiatief toe. We zouden bijvoorbeeld in het jaarplan verschillende
actiepunten kunnen opnemen waarbij we de slotverklaring (zie https://rfp.org/declarationof- the-10th-world-assembly-of-religions-for-peace%EF%BB%BF/) als leidraad gebruiken. Zo kunnen we op kleine schaal vanuit Nederland een bijdrage leveren aan de globale doelen van Religions for Peace International. Ook in mijn dagelijks leven reflecteer ik op wat ik heb mogen meenemen vanuit Lindau, en hoop hierdoor effectiever en meer dienstbaar te kunnen zijn.

Op naar de volgende Wereld Assemblee!